Ecotopia 2004 was hier!

Zou dat niet mooi zijn, een samenleving waar iedereen in harmonie met elkaar en met de natuur leeft? Je kunt je neerleggen bij de onmogelijkheid hiervan. Je kunt alsmaar hard aan de weg timmeren om de bestaande samenleving bij te buigen in de gewenste richting. Je kunt je terugtrekken in een commune. Of je kunt voor twee weken deelnemen aan Ecotopia, even utopietje spelen om er daarna weer in je eigen omgeving tegenaan te gaan.

Ecotopia begon in het buitengewone jaar 1989 en is sindsdien elk jaar in een ander Europees land gehouden. Dit jaar was het voor het eerst in Nederland. Het was misschien wel een van de grootste evenementen in Nederland op het gebied van jongeren en milieu en het speelde zich af in een natuurgebied tussen Slot Loevestein en de samenvloeiing van Waal en Maas.
      Dit veld stroomde vol met honderden deelnemers uit alle Europese landen, van Ierland tot Armenië. Er waren ook enkele mensen uit Azië en Noord-Amerika bij. Maar uit welk land ze ook kwamen, ze waren verbonden door hun belangstelling voor het milieu. Alleen al om deel uit te maken van zo'n internationaal geheel maakte Ecotopia tot een geweldige ervaring, die een bredere kijk op de wereld gaf.
      Al die mensen kwamen natuurlijk niet om nix te doen. Er waren meer dan honderd workshops over uiteen­lopende onderwerpen. Het was elke dag weer moeilijk kiezen. Veel workshops gingen over het hoofdthema van dit jaar, "water en brood": de problemen van landbouw en waterbeheer in allerlei landen. Alternatieven werden bekeken zoals de 'permacultuur', een radicale vorm van duurzame landbouw. Ook veel andere milieuonderwerpen werden besproken, zoals genetische manipulatie, het broeikaseffect, chemicaliën in cosmetica, de 'waterstof­revolutie', alternatieve benaderingen van de economie, en ook onderwerpen als de problemen van inheemse volken als bedoeïenen en indianen, de werking van de EU, communicatie, opvoeding en vrouwenhandel.
      Er waren ook heel praktisch workshops bij: hoe maak je een composthoop, welke wilde planten zijn eetbaar, hoe maak je meubels of muziekinstrumenten van afval. Sommige hadden niet zoveel met het milieu te maken, maar pasten gevoelsmatig wel goed op dit kamp, zoals muziek, dans, yoga, zelfontwikkeling.

Een belangrijk element van Ecotopia is dat het zelf zo milieuvriendelijk mogelijk is. Het pronkstuk van Ecotopia 2004 waren de nieuwe, reukloze (!) composttoiletten, ontworpen door De Twaalf Ambachten. Ecotopia was de eerste grote test voor deze toiletten. Ook waren er douches met zonneboiler, die mij overigens in temperatuur een beetje tegenvielen. Er was een coöperatieve kampwinkel die biologische drank, versnaperingen en zeep leverde. (Standaardzeep was niet toegestaan in dit natuurgebied; er was immers geen riool!) Ook het heerlijke eten was volledig biologisch en vegetarisch. Zonnecellen, een windmolen en twee fietsgeneratoren leverden energie voor verlichting en zelfs voor het vertonen van documentaires over relevante onderwerpen.

Zo'n groot kamp vereist natuurlijk veel voorbereidingen. Sommige mensen waren er al begin vorig jaar mee bezig. In de tweede helft van 2003 werd een werkgroep opgericht waar vanuit JMA Jikke en Elmar in zaten. Andere betrokken organisaties waren LHUMP, EYFA, IVN-jong, Vrijwillige Internationale Aktie en ASEED. Dit resulteerde volgens kenners in het best georganiseerde Ecotopia tot nu toe. Sommigen vonden het zelfs té goed georganiseerd.       Toch was er wel ruimte voor eigen initiatieven. Zo was er na het bouwen van de kunstige toilethokjes en andere voorzieningen nog een boel hout over. Toen kwam iemand met het idee daar een toren van te bouwen, die er erg origineel uit kwam te zien. Ook bedachten verschillende mensen in de loop van het kamp spontaan eigen workshops. Zo ontstonden bijvoorbeeld een workshop over sekse-stereotiepen en een over stadsontwikkeling. Een ander spontaan idee was het 'Ecovisie-songfestival', met liederen uit de verschillende landen van de deelnemers. Ook was er het 'ecovoetbal' (zie kader). 's Avonds was er vaak een gezellig kampvuur aan de Waal, met trommel- en fluitmuziek.

Ecovoetbal Om duistere reden werd er op Ecotopia nogal wat gekwebbeld over de tegenstelling tussen 'punks' en 'hippies', alsof alle deelnemers in die twee groepen waren in te delen. Dit leidde tot een voetbal­wedstrijd tussen beide groepen, de vreemdste voetbal­wedstrijd die ik ooit heb meegemaakt. Tientallen mensen stonden op het veld, vaak was moeilijk te zien bij welk team iemand speelde. Is iemand met dreadlocks nou een punk of een hippie? Aan de vredelievendheid was het ook niet te zien; sommige 'hippies' speelden nogal ruw. Lijnen waren er niet, het spel ging overal door, achter het doel, in de bosjes of dwars door het publiek heen. Soms rende iemand met de bal in de handen weg, waarna de rest er bovenop dook en een grote berg van spelers ontstond. Eigenlijk was het voetbal zoals het in vroeger eeuwen gespeeld werd, zonder regels met het ene dorp tegen het andere.

Ik ben blij dat ik dit evenement heb mee kunnen maken. Wat mij betreft benaderde Ecotopia het ideaal om een grensoverschrijdende gemeenschap te vormen. Ik was niet de enige; veel deelnemers hadden het over 'het Ecotopia-gevoel' dat ze mee naar huis wilden nemen en over meer samenwerking tussen hun organisaties.

Een andere wereld is mogelijk!

Bram van Reemst

Bekijk ook mijn foto's van Ecotopia

Ecotopia Nederland: www.ecotopia.nl (werkt helaas nog maar gedeeltelijk, eigenlijk alleen 'de oude pagina'); zie ook deze overzichtspagina met o.m. verwijzingen naar foto's. Er was ook een ‘Ecotopia Biketour’.

Algemene informatie over Ecotopia
Ecotopia 2006 in Slowakije

Een eerdere versie van dit artikel is verschenen in de Groene Golf (ledenblad JMA) 2004 nr. 6.